BA là gì? Thời gian gần đây, BA được biết đến nhiều hơn bởi tính chất công việc sáng tạo, là cầu nối hiệu quả giữa khách hàng và doanh nghiệp. BA rất quan trọng trong công ty bởi họ là những người trực tiếp đưa ra những giải pháp tối ưu nhằm duy trì và tăng trưởng doanh thu hiệu quả. Vậy BA là gì? Công việc chính của BA ra sao? và business analyst cần học gì? Cùng Sinhvienreview.com tìm hiểu kỹ hơn về BA qua bài viết dưới đây:
BA là gì?
BA là viết tắt của cụm từ Business Analyst, hay còn được gọi là “Chuyên viên phân tích nghiệp vụ”. Chuyên viên phân tích nghiệp vụ chính là người đứng giữa, kết nối khách hàng với người làm kinh doanh, người làm kỹ thuật của doanh nghiệp.
Hiện nay, BA là một công việc khá hot và được nhiều người theo đuổi bởi vì lương business analyst rất cao. Rất nhiều người vẫn tự hỏi liệu thông thường người làm business analyst học ngành gì, tuy nhiên thực chất thì bất ai cũng có thể tự học business analyst một cách không quá khó khăn mà không cần qua trường lớp nào.
Khái niệm BA
Ngoài ra rất nhiều đơn vị tuyển dụng BA với chế độ và công việc vô cùng hấp dẫn. Đảm nhận vị trí này là những người đóng vai trò cầu nối, kết nối khách hàng với những người làm kinh doanh, người phụ trách kỹ thuật của doanh nghiệp, là người đưa ra giải pháp cho những yêu cầu của khách hàng. Hiện nay nghiệp vụ chính của BA được chia thành ba loại:
Data Analyst – Chuyên gia phân tích dữ liệu
Người làm Data Analyst sẽ là một chuyên gia phân tích những dữ liệu đã thu thập được, thường ở dạng đồ thị và biểu đồ hoặc được trình bày dưới dạng bảng biểu, sơ đồ. Dựa vào dữ liệu đó sẽ xác định xu hướng và tạo mô hình dự đoán những điều có thể sẽ xảy ra trong tương lai. Chính bởi vậy nên khi hiểu được BA là gì thì bạn có thể biết được chức danh Data Analyst còn gọi là chuyên gia phân tích dữ liệu.
Systems Analyst – Chuyên viên phân tích hệ thống
Systems Analyst hay còn được gọi là chuyên viên phân tích hệ thống. Với công việc này, họ sẽ phân tích và thiết kế kỹ thuật để giải quyết các vấn đề kinh doanh sử dụng công nghệ thông tin. Xác định và đề xuất những cải tiến, thiết kế hệ thống công ty để từ đó lên lịch đào tạo và chuyển giao tới những người dùng khác sử dụng hệ thống.
Management Analyst – Chuyên gia tư vấn quản lý
Management Analyst hay còn được gọi là chuyên gia tư vấn quản lý. Là người chuyên đề xuất các cách để cải thiện hiệu quả của công ty hoặc tổ chức. Họ tư vấn cho các nhà quản lý về cách làm để công ty có lợi hơn thông qua việc giảm chi phí và tăng doanh thu.
Business Analyst là làm gì?
BA được xem là cầu nối giữa khách hàng và team dự án, là người chuyển giao thông tin và nắm rõ nhất quy trình thực hiện. Vậy công việc chính của BA là gì?
Công việc của BA thường được chia thành những giai đoạn như sau:
- Làm việc với khách hàng, lắng nghe và nắm bắt nhu cầu của họ. Phân tích những điểm cốt lõi để lập kế hoạch và đề xuất những giải pháp kinh doanh phù hợp, tạo dựng các quy trình, tài liệu hóa yêu cầu và xác nhận lại thông tin với khách hàng.
- Chuyển giao thông tin tới nội bộ team. Bao gồm cả team phát triển dự án như PM, Dev, QC,… hay những team liên quan.
- Xử lý khéo léo những thay đổi đột xuất. Bản chất của Business là luôn thay đổi, vì vậy sẽ có những yêu cầu mới phải được cập nhật và sửa đổi liên tục để phù hợp với yêu cầu và tính chất công việc. Do vậy, BA cần phải phân tích được những ảnh hưởng của sự thay đổi đó đến tổng thể hệ thống và phải quản lý được sự thay đổi đó thông qua từng phiên bản được cập nhật trong tài liệu.
Công việc chính của Business Analytics
Những kỹ năng cần có của BA
Kỹ năng giao tiếp – Communication Skills
Do đặc thù riêng công việc nên phần lớn thời gian của BA là gặp gỡ và trao đổi với người dùng, khách hàng, người quản lý và đội dự án. Một dự án có thành công hay không phụ thuộc phần lớn vào khả năng giao tiếp của BA. Chi tiết như yêu cầu dự án, thay đổi yêu cầu, kết quả thử nghiệm. Bởi vậy nên kỹ năng giao tiếp là yêu cầu đầu tiên cần có của BA, bên cạnh đó bạn cần phải thành thạo về ngoại ngữ, khả năng truyền tải thông điệp bằng văn bản tốt, thuyết phục người nghe.
Kỹ năng công nghệ – Technical Skills
Để có thể xác định ưu, nhược điểm còn tồn tại và đề ra các giải pháp kinh doanh, một BA nên biết và nắm chắc các ứng dụng công nghệ thông tin đang được sử dụng, những kết quả mới có thể đạt được thông qua các nền tảng công nghệ thông tin hiện có và những công nghệ đang được áp dụng mới nhất. Kiểm tra phần mềm và thiết kế hệ thống kinh doanh được xem là những kỹ năng phân tích kỹ thuật công nghệ quan trọng. Và BA là người cầu nối nên để thuyết phục người nghe và nhận được sự tôn trọng, tin tưởng giữa dân công nghệ và người sử dụng thì kỹ năng công nghệ là một yêu cầu tất yếu không thể thiếu nếu bạn muốn trở thành BA.
Những kỹ năng cần có của BA
Kỹ năng phân tích – Analytical Skills
Hiểu rõ được BA là gì, với kỹ năng phân tích sẽ giúp BA có khả năng nhìn nhận vấn đề, phân tích dữ liệu để nắm bắt nhanh được tâm lý khách hàng và truyền đạt đúng vào các ứng dụng. Mặc khác, công việc của BA phải phân tích số liệu, tài liệu, các kết quả khảo sát với người sử dụng thử nghiệm để xác định quá trình xử lý, khắc phục vấn đề kinh doanh. Do vậy, kỹ năng phân tích vấn đề tốt được xem là thế mạnh tạo nên thành công của BA.
Kỹ năng xử lý vấn đề – Problem Solving Skills
Khả năng xử lý vấn đề không chỉ là kỹ năng phải có của riêng nghề BA mà còn là một kỹ năng cần thiết để tạo nên thành công trong mọi công việc. Và như đã nói ở trên, công việc của BA thường xuyên phải thay đổi đột xuất, chính vì thế phải có kỹ năng xử lý vấn đề tốt để nhanh chóng xử lý sự cố phát sinh nhằm hoàn thành tiến độ công việc của dự án.
Kỹ năng ra quyết định – Decision-Making Skills
Là người tư vấn quản lý và cố vấn cho các developer, các BA không những phải nắm bắt vấn đề tốt mà còn phải có khả năng quyết định để đưa ra hướng xử lý đúng đắn cho vấn đề. Kỹ năng ra quyết định rất quan trọng bởi nếu không dứt khoát và có chính kiến, nhận định đúng tình hình phát triển sẽ gây tổn thất cho công ty và doanh nghiệp vậy nên đây là kỹ năng quan trọng cần phải có ở mỗi BA.
Kỹ năng quản lý – Managerial Skills
Một kỹ năng khác cần có cho BA là gì, đó là khả năng quản lý dự án. Lập kế hoạch phạm vi dự án, chỉ đạo nhân viên, xử lý yêu cầu thay đổi, dự báo ngân sách và giữ tất cả mọi người của dự án trong vòng ràng buộc thời gian quy định là những kỹ năng quản lý mà một BA cần có.
Kỹ năng đàm phán và thuyết phục – Negotiation and Persuasion Skills
Như đã nói ở trên, BA là cầu nối giữa các nhà phát triển và người sử dụng, khách hàng và các công ty, các nhà quản lý và công nghệ thông tin. Không ai khác, họ là những người đứng giữa cân bằng mong muốn cá nhân và nhu cầu kinh doanh, sau đó sẽ làm việc với nhiều nhóm đối tượng liên quan nhằm tìm ra giải pháp cho doanh nghiệp.
Kỹ năng đàm phán và thuyết phục sẽ luôn được BA tận dụng mỗi ngày, đặc biệt là những khi phải cạnh tranh cho các dự án của khách hàng, để đạt được mục tiêu đề ra. Bên cạnh đó, kỹ năng đàm phán tốt sẽ giúp duy trì các mối quan hệ của BA trong một tổ chức và với các đối tác bên ngoài.
Làm thế nào để trở thành một BA?
Hiện nay không phải chỉ có những người làm trong lĩnh vực công nghệ thông tin mới làm được BA. Với những đối tượng và ngành nghề khác nhau, đâu sẽ là những yếu tố then chốt quyết định bạn có trở thành BA chuyên nghiệp? Để giúp bạn hiểu rõ hơn chúng tôi sẽ chia nhỏ vấn đề thành nhiều nhóm nhỏ như sau:
Nhóm 1: Bao gồm những người chỉ chuyên về lĩnh vực IT (Developer, Tester,….)
Nhóm 2: Bao gồm những người chuyên về các lĩnh vực khác IT (kinh tế, dịch vụ,…)
Nhóm 3: Bao gồm những người vừa có kiến thức về IT, vừa nắm được kiến thức cơ bản ở các lĩnh vực khác (quản lý hệ thống thông tin, quản lý quy trình phần mềm,…)
Dựa vào 3 nhóm đối tượng đó, chúng tôi sẽ phân tích kỹ hơn những giải pháp giúp họ trở thành một BA là gì. Cùng tìm hiểu để trở thành một BA chuyên nghiệp.
Nhóm 1: Nhóm những người chỉ chuyên về lĩnh vực IT.
Đối với nhóm đối tượng này, họ có kiến thức chuyên môn tốt về kỹ thuật do đó nên cần bổ sung những kiến thức về nghiệp vụ như kế toán, nhân sự, tài chính… sẽ giúp họ dễ dàng hơn để trở thành một BA.
BA xuất thân từ “IT” và thường làm trong các công ty chuyên về phần mềm, bởi ở đây họ đòi hỏi kiến thức kỹ thuật rất cao nhằm giúp công ty tìm ra giải pháp phù hợp và bàn giao sản phẩm sản phẩm chất lượng cao tới khách hàng.
Tuy nhiên, phần chung thì dân IT có kỹ năng mềm thường không tốt. Nên để trở thành BA, họ cần cải thiện những kỹ năng này đặc biệt là kỹ năng giao tiếp và kỹ năng tương tác, làm việc nhóm.
Nhóm 2: Nhóm những người chuyên về các lĩnh vực khác IT.
Nhóm đối tượng này thường làm những lĩnh vực như: nhân sự, tài chính, kế toán, ngân hàng, du lịch…
Với nhóm đối tượng này, họ không xuất phát từ dân công nghệ nên nghiệp vụ kỹ thuật của họ ở mức trung bình. Vậy nên nếu muốn trở thành BA thì ngoài nền tảng chuyên môn về kinh tế và những kỹ năng mềm thiết yếu, họ cần bồi dưỡng kiến thức về những công cụ, kỹ thuật liên quan đến IT mà BA thường sử dụng. Nắm chắc những thuật ngữ chuyên ngành về kỹ thuật sẽ giúp họ thực hiện tốt vai trò “cầu nối” của mình trong công việc nhằm đạt hiệu quả cao.
Không giống với nhóm 1, hiểu được BA là gì chúng ta sẽ thấy những người thuộc nhóm 2 thường có lợi thế về kỹ năng mềm, đa phần những người thuộc nhóm này đều có xu hướng năng động, linh hoạt, và kỹ năng giao tiếp tốt..
Nhóm 3: Nhóm những người vừa có kiến thức về IT, vừa nắm được kiến thức cơ bản ở các lĩnh vực khác.
Những người thuộc nhóm này thường là những lập trình viên/quản lý dự án lâu năm, với nhiều kinh nghiệm ở các lĩnh vực, vị trí khác nhau hoặc đã được đào tạo về Hệ thống thông tin quản lý (MIS – Management Information System).
Do vậy, kiến thức chuyên môn của những người thuộc nhóm 3 rất sâu rộng, hiểu biết trên nhiều lĩnh vực của đời sống. Họ có nền tảng về công nghệ thông tin lẫn kinh tế nên dễ dàng trở thành BA tốt như mong đợi. So với 2 nhóm trên thì những người thuộc nhóm 3 có khả năng trở thành BA tốt nhất. Điều cần làm là bổ sung và nâng cao các kỹ năng mềm bản thân còn đang yếu mà thôi.
Trách nhiệm của BA là gì?
Các yêu cầu của dự án là điểm mấu chốt, và việc nắm bắt được các yêu cầu đó rất quan trọng vì đó là những thay đổi giúp doanh nghiệp tiến lên.
Business Analyst chịu trách nhiệm nắm bắt các yêu cầu phù hợp đối với những thay đổi trong kinh doanh. Do đó, vị trí Business Analyst là một tài sản quý giá đối với doanh nghiệp.
Nhiệm vụ chính của vị trí Business Analyst là giải quyết các yêu cầu và có thể được phân loại thành hai phần:
Tương tác với khách hàng:
- Thu thập yêu cầu
- Xác định các yêu cầu về tài liệu
- Mô hình hóa các yêu cầu
- Suy luận các yêu cầu
- Phân tích các yêu cầu
- Quản lý các yêu cầu thay đổi
- Thử nghiệm chức năng
- Phối hợp việc User Acceptant Test (UAT – Kiểm thử chấp nhận)
Tương tác với Nhóm kỹ thuật
- Xác định các kênh và cách thức giao tiếp
- Làm rõ hơn yêu cầu
Bây giờ câu hỏi đặt ra là Yêu Cầu (Requirements) là gì và tại sao nó lại quan trọng đối với nhân viên BA?
Theo Hướng dẫn của BABOK (Business Analysis Body of Knowledge), “Yêu cầu thể hiện cho những nhu cầu khả dụng. Yêu cầu tập trung vào việc hiểu được các giá trị có thể chuyển giao một khi yêu cầu hoàn thành. Việc thể hiện yêu cầu có thể bằng 1 hoặc 1 chuỗi các tài liệu liên quan, mức độ đa dạng của tài liệu tuỳ thuộc vào tình huống yêu cầu.”
Dưới đây là một số điểm quan trọng cần được tập trung đối với các yêu cầu:
- Các yêu cầu phải được tài liệu hóa. Đó có thể là tài liệu Word, PowerPoint, mock-ups, prototypes, mô hình, Lưu đồ.
- Các yêu cầu cung cấp lộ trình thay đổi, tức là các yêu cầu giúp chúng ta so sánh Trạng thái hiện tại với Trạng thái tương lai.
- Yêu cầu cần dễ hiểu, rõ ràng, cấu trúc tốt, dễ thực hiện, dễ kiểm tra.
- Business Analyst có trách nhiệm hiểu rõ yêu cầu và tối đa hóa giá trị trong giải pháp của mình.
Dưới đây là một số trách nhiệm chính của vị trí Business Analyst:
Giao tiếp và cộng tác
Business Analyst thúc đẩy sự hợp tác hiệu quả trong toàn bộ tổ chức. Giao tiếp đóng vai trò quan trọng giúp đạt được sự hợp tác.
BA đóng vai trò quan trọng vì họ là những người thu thập các yêu cầu từ các bên liên quan, vị trí BA sẽ giúp giảm chi phí phát sinh khi hiểu sai các yêu cầu.
Với tư cách là một Business Analyst, họ hiểu rõ phạm vi của các bên liên quan trong mỗi tổ chức, từ chủ doanh nghiệp, phòng CNTT, Trưởng nhóm kỹ thuật, QA và User. Dựa vào đó, họ sẽ cấu trúc các kênh truyền thông của mình một cách chặt chẽ thông qua việc truyền đạt thông tin phù hợp đến đúng người để đạt được mục tiêu.
Thiết lập một môi trường thân thiện để kết nối nhiều người và các nhóm với nhau là một trong những vai trò chính giúp cho việc giao tiếp được liền mạch.
Sắp xếp các cuộc họp tập trung đặt câu hỏi phù hợp với các bên liên quan để hiểu nhu cầu của dự án, là người biết cách lắng nghe và tiếp thu tốt, truyền đạt thông tin thích hợp cho các nhóm CNTT đều là một phần công việc của BA.
Là bậc thầy giao tiếp thông qua các phương tiện kỹ thuật số như coreference calls và meeting online cũng là một kỹ năng quan trọng đối với BA.
Các nhóm hoặc các bên liên quan có các mục tiêu khác nhau
Ví dụ: mục tiêu của nhóm dự án là giao dự án đúng thời hạn, mục tiêu của nhóm QA là đảm bảo rằng tất cả các lỗi được tìm ra và fix kịp thời, trong khi mục tiêu của Business team là đảm bảo sản phẩm phù hợp với mục đích. Do đó, các nhóm nội bộ có các mục tiêu khác nhau cho dù mục tiêu chính của dự án không thay đổi.
Vai trò của BA sẽ là tập hợp các nhóm này với các mục tiêu khác nhau và hướng họ đến mục tiêu chung của dự án. Điều này liên quan đến việc đàm phán và thiết lập các ưu tiên kinh doanh trong nhóm bất cứ khi nào được yêu cầu.
Quy trình và công cụ
Các quy trình có cấu trúc và được định dạng tốt cùng với các yêu cầu thu thập, xác định phạm vi và ưu tiên của các BA là hoàn toàn cần thiết để đạt được mục tiêu.
Vì việc đưa ra các yêu cầu là bước đầu tiên để xác định phạm vi và xác định bước đi tiếp theo cho dự án, các BA tập trung phân tích bằng cách sử dụng các kỹ thuật khác nhau như brainstorming, phỏng vấn và các workshops.
BA-processes
Business Analysts phát triển các mô hình Quy trình kinh doanh dưới dạng wireframes, flow charts, state transition diagrams, use cases, Visio diagrams, v.v.
Mọi hoạt động sẽ không hoàn thành nếu không có các đánh giá liên quan. Vì vậy, BA sử dụng các vòng phản hồi liên tục trong mỗi giai đoạn để đảm bảo rằng không có kẽ hở trong việc đạt được các mục tiêu kinh doanh.
Khi program được tiến hành, BA sẽ tham gia vào việc xác nhận một cách cơ bản và sau đó giới thiệu sản phẩm cho các bên liên quan vào thời điểm thích hợp, để đảm bảo rằng không có lỗi xảy ra.
Tận dụng kiến thức
Việc tận dụng các kỹ năng và kinh nghiệm của bản thân một cách tốt nhất có thể, từ đó mang lại nhiều giá trị hơn cho tổ chức là điều rất cần thiết. BA đương nhiên có kỹ năng phân tích tốt, họ dễ dàng nắm bắt kiến thức và trở thành SMEs.
Có kiến thức chuyên môn tốt giúp họ hiểu các yêu cầu từ các bên liên quan và có thể liên kết lại các mục tiêu của program dễ dàng hơn.
Hơn nữa, kiến thức giúp họ đánh giá rủi ro từ góc độ kỹ thuật và kinh doanh. Sau đó, BA sẽ cân bằng lại việc hợp nhất doanh nghiệp và công nghệ, từ đó đưa ra giải pháp tốt nhất.
Đề xuất các giải pháp và tạo điều kiện cho sự thay đổi với các nhóm CNTT chỉ là một phần của câu chuyện. Với những kiến thức về dự án và mục tiêu chung, BA sẽ xác định mối tương quan của dự án đối với các quy trình kinh doanh từ đầu đến cuối.
Điều này giúp BA trở thành trainer tốt nhất giúp đào tạo người dùng trong việc sử dụng dự án cho các mục tiêu kinh doanh, từ đó hỗ trợ đảm bảo quy trình kinh doanh.
Những điều mọi người thường hiểu lầm về Business Analyst là gì
BA là công việc liên quan nhiều tới kỹ thuật và công nghệ, dó đó khái niệm BA là gì hay bị lầm tưởng là dân IT. Thực chất, vị trí của BA là rất quan trọng và có mặt trong nhiều công ty, tổ chức, doanh nghiệp. BA không cần xuất thân từ những trường đào tạo kỹ thuật bởi BA có chức năng chính là cầu nối giữa khách hàng và doanh nghiệp nhưng sản phẩm cuối cùng mà BA cùng nhóm phát triển phần mềm tạo ra lại phục vụ cho mục đích sử dụng nội bộ. Do đó, để trở thành BA giỏi cần có kiến thức chuyên sâu về nghiệp vụ kỹ thuật nhiều hơn.
Cũng nhờ công việc chính là cầu nối giữa khách hàng và doanh nghiệp nên nhiều người nghĩ BA giống công việc của Account vì đều là những người đứng giữa tiếp nhận yêu cầu của khách hàng và đưa ra những giài pháp, lên kế hoạch cho nội bộ team để giải quyết bài toán của khách. Tuy nhiên, để trở thành Account thì không nhất thiết phải có hiểu biết sâu rộng về kỹ thuật nhưng muốn trở thành BA bắt buộc bạn phải có kiến thức về công nghệ, IT.
Lương Business Analyst là bao nhiêu
Theo website khảo sát lương trung bình các vị trí ở Việt Nam là https://vietnamsalary.careerbuilder.vn/ thì ở Thành Phố Hồ Chí Minh thì lương của Business Analyst khoảng 16,400,000đ. Tuy nhiên thực tế nó sẽ tùy thuộc vào từng công ty và 16 triệu chỉ là mức trung bình. Nhưng lương của nhân viên BA sẽ giao động từ 6 triệu đồng/tháng và cao nhất lên tới 33 triệu đồng/tháng.
Nhân viên BA tại Việt Nam cụ thể là Thành Phố Hồ Chí Minh có thu nhập khá hấp dẫn
Kết Luận
Trên đây là những khái niệm và thông tin căn bản bạn cần biết về nghề BA là gì? Hy vọng sinhvienreview.com giúp bạn hiểu hơn về nghề Business Analyst là gì cùng những lưu ý trong công việc cần nắm chắc nếu bạn xác định theo đuổi nghề này. Xét về xu hướng nghề nghiệp hiện nay thì BA được xếp vào nhóm việc có mức thu nhập cao và không phải ai cũng có thể trở thành BA giỏi. Vì thế, cơ hội việc làm vị trí BA luôn rộng mở với mức thu nhập hậu hĩnh và tiềm năng phát triển nghề nghiệp rất tốt cho BA.
Nguồn: Tổng hợp
